Ο
σημαντικός Αργεντινός συγγραφέας Λουίς Μπόρχες έλεγε ότι ποίηση είναι η έκφραση
του ωραίου, διαμέσου λέξεων περίτεχνα υφασμένων μεταξύ τους. Η ποίηση είναι η
Τέχνη των Τεχνών του Λόγου, η πλέον συναισθηματική, η πιο μουσική με κύριο
όργανό της τη γλώσσα που ταλαντεύεται ανάμεσα στο αιώνιο και στο εφήμερο, που
ακροβατεί ανάμεσα στο αναλλοίωτο και στο μεταβαλλόμενο, στο αθάνατο και στο
θνητό.
Ο
Κώστας Καρούσος ανήκει στους ποιητές της σύγχρονης ποιητικής γενιάς των
Αιτολοακαρνάνων λογοτεχνών. Οι ποιητικές του συλλογές πολλές με πρώτη αυτήν με
τον τίτλο Χιροσίμα που εκδόθηκε το
1985. Ο Κώστας Καρούσος ανήκει στους ποιητές που αρνούνται να συμβιβαστούν.
Έχει τη δική του άποψη, τα δικά του μέτρα και σταθμά, τη δική του πορεία, όπως
όλοι μας άλλωστε, στην περιπέτεια της ύπαρξης που λέγεται ζωή. Οι ευαισθησίες
του αυτές εκφράζονται παράλληλα με την ποίηση και με τη ζωγραφική. Το αναφέρω
εδώ, γιατί πιστεύω ότι ποίηση και ζωγραφική αλληλοβοηθούν στην έμπνευση και τη
δημιουργία. Είναι οι δύο πόλοι ανίχνευσης της φύσης και της ψυχής που
συμπορεύονται αρμονικά με τον λόγο που, με τη σειρά του, δημιουργεί την
υποβλητική ατμόσφαιρα στον αναγνώστη έτσι ώστε η ποίηση να είναι η ζωγραφική με
τις λέξεις.
Στο
βιβλίο του Της Χώρας μου, της Ψυχής και
του Επέκεινα, ο Κώστας Καρούσος προσκαλεί τον αναγνώστη σ’ένα πνευματικό
ταξίδι στη χώρα-πατρίδα του με τιμονιέρη την ελληνική γλώσσα και καπετάνιο την
ψυχή. Πρόκειται για έναν κομψό τόμο 111 σελίδων. Το εξώφυλλό του στολίζεται με
ζωγραφικό πίνακα του ποιητή και έχει εκδοθεί από τις εκδόσεις ΔΡΟΜΩΝ το 2011.
Χωρίζεται σε τρία μέρη. Το πρώτο περιλαμβάνει τις Ωδές, το δεύτερο είναι μια
μικρή συλλογή-επιλογή από ποιήματα «μεταχρονικό ψηλάφισμα των πρώτων
αισθητηριακών σημείων, μετά από 40 χρόνια…» όπως ο ίδιος γράφει στην εισαγωγή
και το τρίτο περιλαμβάνει δημοσιευμένες κριτικές απόψεις-αποσπάσματα για την
Τρίτη έκδοση των βιβλίων του Τέσσερεις
συλλογές και Τρεις Ωδές. Πίνακες του ποιητή κοσμούν και τις εσωτερικές σελίδες
του βιβλίου αυτού.
Το
βιβλίο ξεκινά, όπως προανέφερα, με Πέντε Ωδές που αριθμούν 702 ελεύθερους
στίχους και 234 τρίστιχα ελεύθερης στιχουργικής μορφής. Από τη δεύτερη ωδή
μέχρι και την Πέμπτη υπάρχει ως μότο
ένα τετράστιχο από τις Ωδές του
Ανδρέα Κάλβου με τονισμένη σε έντονη γραφή τη λέξη «Ψυχή». Λόγος – Χώρα – Ψυχή
– Πατρίδα κυρίαρχες λέξεις που μέσα από τον οίστρο του ποιητή παρουσιάζονται
στον αναγνώστη με τη ροή των διαδοχικών εικόνων, των λυρικών φαντασιώσεων και
των ονειρικών ενατενίσεων του δημιουργού τους. Ο αναγνώστης στροβιλίζεται και
παρασύρεται από τη σκέψη του ποιητή κρατώντας μέσα του τον απόηχο της
περιπλάνησής του. Ο άξονας ΛΟΓΟΣ – ΧΩΡΑ – ΠΑΤΡΙΔΑ – ΨΥΧΗ παραμένει σταθερός
στις Ωδές αποδεικνύοντας την πειθαρχημένη σύνθεση της ποιητικής του
δημιουργίας.
Η
πρώτη Ωδή ξεκινά με την επίκληση του Λόγου :
Ω ! δύναμη του Λόγου …
είσαι τ’ασύμμετρο ποίημα,το
σκεύος
που θηρεύει γόνους και
διαφάνεια
στον υπερούσιο χτύπο
της άνοιξης[1]
Η
Χώρα είναι η λέξη αφετηρία στις τρεις επόμενες
ωδές. Η χώρα του χθες, του σήμερα και του αύριο : «ήχος θησαυρισμένος
μυγδαλιές κι α/γέρηδες με γιορτινούς Ελλανοδίκες», «μέντα, θυμάρι-δυόσμος ή
λεμονανθός/ με στίχο πλατανόκορμο προβάλλεις», «χώρα φιλόξενης ευγένειας
προσφο/ρότερο άκουσμα δεν είναι μόνο/ πόσο ζυμώνει ο μύθος τ’όραμά σου», η
χώρα, πίσω από κάθε στίχο της λυρικής σκέψης του Κώστα Καρούσου. Ο στίχος του
αποθησαυρίζει και κωδικοποιεί την ελληνική πολιτιστική μας παράδοση.
Η
Πέμπτη Ωδή κλείνει το πρώτο μέρος. Πατριδα – Ψυχή – Επέκεινα – Έρωτας και
Ποίηση σχηματίζουν το μελωδικό άσμα με το οποίο υμνείται η ζωή, η φύση και το
θαύμα της ζωής.
Παρηγόρησε το σπόρο στη Φύση
ολα στο
Χρόνο τους, κι ο χρόνος
παρακοχύλιος
και κριθαρόψωμο.[2]
Εμπνευσμένος ποιητικός
λόγος, λυρισμός, μουσικότητα. Στοχασμός που φανερώνει την ευαίσθητη ψυχή του
ποιητή σε κάθε ωραίο της τέχνης, της φύσης και της ζωής. Η ποίηση του ΚΚ στις Ωδές του είναι μια πειθαρχημένη
στιχουργικά σύνθεση που τοποθετεί τη Χώρα του μέσα στον συμπαντικό χώρο με αρχή
της κάθε πνευματικής δημιουργία τον Λόγο. Εξομολογητικός χαρακτήρας, μια
γλωσσική πανδαισία που αποδεικνύει τις διεργασίες της δικής του ψυχής «να σκάφτω
μέσα μου τη γη σαν έρχεσαι/ τάραγμα του κόσμου ή αίθρια δίνη/ σαν ηλιομέριδη
σιωπή χορεύοντας»[3],
προκειμένου να φέρει στην επιφάνεια όσα καταχωνιάστηκαν αιώνες τώρα «Σύμψυχες
ροές χιλιετηρίδων/ ατέρμονες ψυχές ακατοίκητες / στρεφόμενες λαλιές προς τα μέσα»[4].
Στοχαστική ματιά του κόσμου, ώρα ευθύνης, περισυλλογής και καταγραφής του
θησαυρού που υπάρχει στα σωσμένα ερείπια : «θέατρα συλλεκτήρες του πόσιμου
Λόγου / Δήλος – Αρκάδι – Μεσολλόγγι – Χίος»[5].
Ο ΚΚ δεν είναι ο
ποιητής της απαισιοδοξίας. Πατά στη γη που τον γέννησε και τον ανέθρεψε και
ανασαίνει. Η Άνοιξη πηγή χαράς, δίνει το χρώμα και την ένταση στους στίχους
του. Δίνει τη δύναμη νέων αναζητήσεων, νέας δημιουργίας. Ο λόγος του γεμάτος
χρώμα και ένταση δημιουργεί την ποίησή του :
Ω δύναμη του Λόγου, πολύκεντρη
σύνεση,
το Χρόνο κάνε μέσα μας
ποίηση
της Ψυχής και της Άνοιξης.[6]
Στις
Ωδές η ποιητική γραφιδα του ΚΚ μας
μεταδίδει τη λυρική συγκίνηση της ψυχής του σ’ένα προσωπικό ύφος με διαύγεια,
απλότητα και απαλότητα των τόνων, με εικόνες που μας παρασύρουν και λέξεις που
ηχούν μέσα μας και μετά το τέλος της ανάγνωσής τους.
Τα
ποιήματα που ακολουθούν στο δεύτερο μέρος του βιβλίου του Της Χώρας μου, της Ψυχής και του Επέκεινα αφιερώνονται στους γονείς
του ποιητή Γεώργιο και Σοφία. Από αυτά 16 είναι γραμμένα στον Αστακό, γενέθλια
γη του ΚΚ και 5 στην Αθήνα τόπο διαμονής του. Χρονολογία γραφής τους από το
1969 μέχρι το 1972. Είναι ποιήματα που γράφτηκαν όταν ο ΚΚ ήταν 17 – 20 ετών
και επελέγησαν από τον ίδιο για να δείξει τον «χρονικό περίπλου του Στίχου και
του Λόγου» του. Και σε αυτήν την ποιητική δημιουργία διακρίνονται οι αρετές του
ποιητή : λέξεις-εικόνες σωστά ζυγισμένες. Μεταφορές και προσωποποιήσεις, η φύση
παντού, αισθήματα που κυριαρχούν. Ο ποιητής δεν γράφει για να εντυπωσιάσει,
γράφει και μεταφέρει αυτά που ζει και αισθάνεται : ευγένεια, λεπτότητα,
ανθρωπιά αλλά κυρίως αγάπη για τη φύση για τον άνθρωπο.
Ο
ΚΚ αναδεικνύεται και με αυτό το έργο του ένας έξοχος λυρικός ποιητής που
κατορθώνει να μας μεταδώσει τη γνήσια λυρική συγκίνηση της ψυχής του μέσα από
τους στίχους του υψηλής πνευματικής δημιουργίας, σύμπλεγμα έμπνευσης, οράματος,
και συναισθήματος. Η περιδιάβασή μας στον ολάνθιστο κήπο της σκέψης του μας
γεμίζει πνευματική ικανοποίηση και χαρά.
Σοφία
Μωραΐτη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου